Trong ngành điện công nghiệp, bản vẽ tủ điện được xem là “ngôn ngữ kỹ thuật” giúp kỹ sư, thợ lắp đặt và nhà sản xuất hiểu rõ cấu trúc, nguyên lý vận hành của hệ thống. Với những kỹ sư mới vào nghề, việc đọc bản vẽ tủ điện không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là nền tảng để phát triển kỹ năng chuyên môn. Bản vẽ giúp hình dung bố trí thiết bị, sơ đồ đấu nối và chức năng điều khiển một cách trực quan, từ đó hạn chế sai sót trong thiết kế và thi công. Trong bài viết này, HDE Tech sẽ hướng dẫn chi tiết cách đọc bản vẽ tủ điện từ cơ bản đến nâng cao, giúp kỹ sư mới nhanh chóng làm chủ kỹ năng quan trọng này.
1. Vì sao kỹ sư mới cần nắm vững bản vẽ tủ điện?
- Ngôn ngữ chung trong kỹ thuật điện: Mọi thiết kế, sản xuất hay lắp đặt tủ điện đều bắt đầu từ bản vẽ.
- Giảm sai sót khi thi công: Nếu đọc sai bản vẽ, việc đấu nối hoặc lắp đặt có thể gây chập cháy, hỏng thiết bị.
- Tiết kiệm thời gian: Hiểu đúng bản vẽ giúp thi công nhanh hơn, xử lý sự cố hiệu quả.
- Thăng tiến nghề nghiệp: Đây là kỹ năng cốt lõi mà bất kỳ kỹ sư điện nào cũng phải thành thạo.
2. Các loại bản vẽ tủ điện thường gặp
2.1. Bản vẽ tổng thể (Layout Drawing)
Thể hiện kích thước, cấu trúc bên ngoài và bố trí thiết bị bên trong tủ điện. Kỹ sư sẽ dễ dàng hình dung vị trí của aptomat, contactor, biến tần, PLC, relay…
2.2. Bản vẽ sơ đồ nguyên lý (Single Line Diagram)
Cho thấy nguyên lý hoạt động và cách các thiết bị điện kết nối với nhau. Đây là bản vẽ mà kỹ sư cần nắm rõ để hiểu luồng điện đi qua từng thiết bị.
2.3. Bản vẽ sơ đồ đấu nối (Wiring Diagram)
Chi tiết từng dây dẫn, điểm nối, số thứ tự dây. Đây là bản vẽ quan trọng nhất khi thi công và bảo trì.
2.4. Bản vẽ chi tiết lắp đặt (Installation Drawing)
Hướng dẫn cụ thể về kích thước, lỗ bắt vít, đường đi dây khi lắp đặt thiết bị vào tủ.
3. Các ký hiệu thường dùng trong bản vẽ tủ điện
3.1. Ký hiệu thiết bị đóng cắt
- MCB/ MCCB: Aptomat bảo vệ.
- Contactor (K): Thiết bị đóng ngắt tự động.
- Relay nhiệt (OLR): Bảo vệ quá tải động cơ.
3.2. Ký hiệu thiết bị điều khiển
- PLC: Bộ điều khiển lập trình.
- HMI: Màn hình giao diện người – máy.
3.3. Ký hiệu dây dẫn và điểm nối
- Đường thẳng: dây điện.
- Chấm đen: điểm nối dây.
- Số đánh dấu: số thứ tự dây để dễ kiểm tra.
3.4. Ký hiệu cảm biến và thiết bị đo
-
Sensor (S): cảm biến tiệm cận, áp suất, nhiệt độ.
-
Ammeter (A), Voltmeter (V): đồng hồ đo dòng, điện áp.
4. Quy trình đọc bản vẽ tủ điện cho kỹ sư mới
Bước 1: Xác định loại bản vẽ
Trước tiên, hãy xem đó là sơ đồ nguyên lý, sơ đồ đấu nối hay bản vẽ tổng thể để định hướng cách đọc.
Bước 2: Nắm vững ký hiệu
Học thuộc các ký hiệu cơ bản, vì chúng là “từ vựng” trong ngôn ngữ bản vẽ điện.
Bước 3: Theo dõi luồng điện
Bắt đầu từ nguồn cấp (tủ điện tổng, máy biến áp) và lần theo đường đi qua aptomat, contactor, relay, biến tần…
Bước 4: Hiểu mạch điều khiển và mạch động lực
-
Mạch động lực: Dẫn dòng điện lớn để vận hành động cơ.
-
Mạch điều khiển: Dẫn tín hiệu điều khiển, công suất nhỏ, giúp hệ thống tự động hóa.
Bước 5: So sánh với bố trí thực tế
Đối chiếu bản vẽ với sơ đồ layout và tủ điện thật để hiểu rõ cách lắp đặt.
5. Những lỗi thường gặp khi đọc bản vẽ tủ điện
- Nhầm lẫn giữa sơ đồ nguyên lý và sơ đồ đấu nối.
- Bỏ qua ký hiệu dây dẫn đến sai sót khi đấu nối.
- Không phân biệt mạch động lực và mạch điều khiển.
- Đọc bản vẽ theo thói quen, không lần theo luồng điện.
6. Mẹo nhanh để kỹ sư mới đọc bản vẽ hiệu quả
- Học dần từ bản vẽ đơn giản (mạch điều khiển động cơ 1 pha, 3 pha).
- Sử dụng màu sắc highlight để đánh dấu luồng điện chính.
- So sánh bản vẽ – thực tế – sơ đồ nguyên lý.
- Hỏi ý kiến kỹ sư lâu năm để tránh sai sót.
7. Công nghệ hỗ trợ đọc bản vẽ tủ điện hiện nay
- Phần mềm AutoCAD Electrical: vẽ và đọc bản vẽ chi tiết.
- EPLAN Electric P8: công cụ chuyên nghiệp cho kỹ sư thiết kế và bảo trì.
- Phần mềm 3D: hỗ trợ hình dung bố trí thiết bị trong không gian.
8. Tủ điện thông minh – xu hướng mới cho kỹ sư điện
Ngày nay, tủ điện không chỉ dừng lại ở bảo vệ và phân phối điện mà còn được tích hợp PLC, HMI, biến tần Inovance, cảm biến IoT để thu thập và giám sát dữ liệu từ xa. Kỹ sư mới cần học đọc cả sơ đồ truyền thông (Modbus, CANopen, Ethernet/IP) để làm chủ xu hướng công nghiệp 4.0.
9. HDE Tech – Đồng hành cùng kỹ sư mới trong học tập và thực hành
Công ty Cổ phần Điện Hải Dương (HDE Tech) là đơn vị tiên phong trong thiết kế, lắp đặt và đào tạo giải pháp tủ điện công nghiệp. Không chỉ cung cấp tủ điện phân phối, tủ điều khiển động cơ, tủ biến tần, tủ PLC, HDE Tech còn hỗ trợ tài liệu kỹ thuật, bản vẽ mẫu, hướng dẫn đào tạo cho kỹ sư mới vào nghề.
Với kinh nghiệm triển khai hàng trăm dự án tự động hóa sử dụng thiết bị Inovance, ABB, Schneider…, HDE Tech cam kết giúp khách hàng và kỹ sư điện tiếp cận công nghệ hiện đại, an toàn và tiết kiệm chi phí.
10. Kết luận
Đọc và hiểu bản vẽ tủ điện là kỹ năng nền tảng và bắt buộc đối với kỹ sư điện, đặc biệt là những người mới vào nghề. Nắm chắc ký hiệu, biết cách theo dõi luồng điện, phân biệt mạch động lực và mạch điều khiển sẽ giúp kỹ sư tránh được nhiều sai sót trong công việc. Đồng thời, với sự phát triển của tủ điện thông minh và hệ thống tự động hóa, kỹ sư cần trau dồi thêm kỹ năng đọc sơ đồ truyền thông và phần mềm hỗ trợ.
Nếu doanh nghiệp của bạn cần tủ điện công nghiệp chất lượng cao hoặc muốn đào tạo kỹ sư mới, hãy liên hệ ngay HDE Tech – Công ty Cổ phần Điện Hải Dương để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
- Hotline: 0978.093.697 hoặc chat Zalo OA
- Website cùng hệ thống : https://inovancevietnam.vn/
- Facebook: Công Ty CP Điện Hải Dương – HDE
- Youtube: HDE Tech
- Tiktok: HDE Tech
